TEDXChiangmai – Short Talk Session: ถอดบทเรียนจากการบรรยายของคุณสุทธิโชค จิตรศรีสมบัติ
การเดินทางจากนักศึกษาธรรมดาสู่ผู้ขับเคลื่อนความยั่งยืนของไทย
เส้นทางการทำงานด้านความยั่งยืนของคุณสุทธิโชค จิตรศรีสมบัติ หรือ “พี่แม็ก” ไม่ได้เริ่มต้นจากความเชื่อมั่น หากแต่เริ่มจากความสงสัย ตั้งคำถาม และแม้กระทั่ง “ไม่เชื่อ” ในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติด้วยซ้ำ สำหรับนักศึกษาธรรมศาสตร์คนหนึ่งในวันนั้น SDGs คือสิ่งที่ “ดูสีสันสวยงาม แต่ไกลเกินกว่าจะเกิดขึ้นจริง”
อย่างไรก็ตาม จุดเปลี่ยนสำคัญเกิดขึ้นเมื่อพี่แม็กได้พบกับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชล บุนนาค ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG Move) ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งคณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้ที่ยื่นมือช่วยเหลือพี่แม็กในช่วงเวลาที่ยากลำบากจากเหตุการณ์โซตัสภายในคณะ ความเชื่อใจที่เกิดขึ้นจากความช่วยเหลือนั้น ทำให้พี่แม็กเปิดใจและเริ่มหันมามองว่า “ความยั่งยืน” อาจมีความหมายมากกว่าที่คิด
จากคำชวนให้มาร่วมขับเคลื่อนประเด็นความยั่งยืนในวันนั้น จึงกลายเป็นจุดเริ่มต้นของภารกิจครั้งใหญ่ นำไปสู่การ ก่อตั้ง”สมาคมยุวชนเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนเพื่อไทย (YSDA)” องค์กรภาคประชาสังคมระดับเยาวชน เพื่อผลักดัน SDGs ในประเทศไทยอย่างเป็นระบบ
6 ปีแห่งการขับเคลื่อน: คำถามสำคัญที่ต้องตอบให้ได้
การลงมือทำงานด้านความยั่งยืนในประเทศไทยมานานกว่า 6 ปี ทำให้พี่แม็กได้เห็นความพยายามหลากหลายรูปแบบของหน่วยงานมากมาย แต่สิ่งที่ชัดเจนที่สุดกลับเป็นคำถามสำคัญที่หลายครั้งเรามองข้าม
“เรากำลังขับเคลื่อนความยั่งยืนด้วย ความหมายใด?”
เรากำลังมองความยั่งยืนเป็นเพียงภาพสวยหรูที่ใช้สื่อสาร แต่ไร้แก่นจริง?
เรากำลังเดินหน้าแบบขาดความเข้าใจในหลักพื้นฐานของ SDGs หรือไม่—ทั้งความครอบคลุม (inclusive), การบูรณาการ (integrated) และการปรับให้เข้ากับพื้นที่ (localization)?
หลักการสำคัญเหล่านี้อาจเป็นหัวใจของ SDGs แต่กลับถูกวางทิ้งไว้เบื้องหลัง หากเรายังขับเคลื่อนโดยไม่ตั้งคำถามถึงความหมายของคำว่า “ยั่งยืน” ที่แท้จริง และส่งต่อความหมายที่มากกว่าคำว่า “ยั่งยืน” แต่การถ่ายทอดที่ทำให้คนมีอารมณ์ร่วมและส่วนร่วมได้จริง
จากการทำงานเยาวชน สู่วิธีคิดแบบทุกภาคส่วนร่วมมือกัน
ช่วงเริ่มต้นของการก่อตั้งองค์กร พี่แม็กมุ่งเน้นการให้ “เยาวชน” เป็นศูนย์กลาง แต่เมื่อมีประสบการณ์มากขึ้น การมองภาพก็ชัดเจนขึ้นว่า ความยั่งยืนจะเกิดขึ้นจริงได้ก็ต่อเมื่อ ทุกภาคส่วนร่วมมือกัน
ปัจจุบัน การทำงานด้าน SDGs ในไทยยังคงกระจัดกระจาย มองไม่เห็นภาพเดียวกัน การดึงภาครัฐ เอกชน ประชาสังคม สถาบันการศึกษา และคนรุ่นใหม่มาเชื่อมต่อจึงเป็นภารกิจที่สำคัญที่สุด เพราะความยั่งยืนไม่อาจสำเร็จได้โดยฝ่ายหนึ่งเพียงลำพัง
จึงเกิดความตั้งใจใหม่ในการลงพื้นที่ พัฒนาเครือข่าย และอบรมทีมงานคนรุ่นใหม่ในหลายจังหวัด รวมถึงการวางแผนขยายการทำงานสู่จังหวัดเชียงใหม่ในอนาคต เพื่อทำให้เยาวชนและคนธรรมดาต้องสามารถ “เข้าถึง” จน “เข้าใจ” เรื่องความยั่งยืนได้
หัวใจสำคัญ คือ การเข้าใจ “โลกของแต่ละคน” เพื่อเชื่อมความยั่งยืนให้ทุกคน
สิ่งที่พี่แม็กเรียนรู้มากที่สุด คือ การทำความยั่งยืนไม่ใช่แค่เรื่องโครงสร้าง ความร่วมมือ หรือแผนงาน แต่คือ การเข้าใจมนุษย์ว่าแต่ละคนมี “โลก” ของตัวเองที่ให้คุณค่าต่างกันตามแนวคิดของ Boltanski และ Thévenot ซึ่งแบ่งเป็น 6 โลก—แห่งตลาด อุตสาหกรรม ความยุติธรรม ความโดดเด่น ความเป็นครอบครัว หรือแรงบันดาลใจ
เมื่อเราเข้าใจโลกเหล่านี้ เราก็สามารถเชื่อมโยงความยั่งยืนให้เข้ากับคุณค่าที่แต่ละคนให้ความสำคัญได้อย่างแท้จริงเพราะความยั่งยืนจะเกิดขึ้นได้ ก็ต่อเมื่อเรายอมรับความแตกต่าง และผสานพลังจาก “ทุกโลก” เข้าด้วยกัน
เรื่องนี้จึงไม่ใช่แค่เรื่องของ SDGs แต่คือเรื่องของ มนุษย์ ความร่วมมือ และการยอมรับความแตกต่าง เพราะสุดท้ายแล้ว ความยั่งยืนไม่ได้เป็นเพียงเป้าหมาย 17 ข้อ แต่คือ การสร้างโลกที่ทุกคนรู้สึกว่าตนมีส่วนร่วมและมีที่ยืนในการสร้างโลกที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน
บทความนี้เรียบเรียงจากสาระสำคัญในสุนทรพจน์ของคุณสุทธิโชค จิตรศรีสมบัติ ที่นำเสนอในงาน TEDxChiangMai – วันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568
เครดิตภาพ: TEDxChiangMai (Facebook) — ขณะคุณสุทธิโชค จิตรศรีสมบัติบรรยายในฐานะแขกรับเชิญ หัวข้อ “Future Generation”
ใส่ความเห็น